Pałac Czetwertyńskich w Grodnie
Pałac na akwareli Napoleona Ordy | |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Obwód | |||
Miejscowość | Grodno | ||
Typ budynku | pałac | ||
Styl architektoniczny | barok, klasycyzm | ||
Architekt | prawdopodobnie Giuseppe de Sacco | ||
Fundator | Antoni Tyzenhauz | ||
Kondygnacje | 3 | ||
Ukończenie budowy | lata 70. XVIII w. | ||
Pierwszy właściciel | Królewska Akademia Medyczna | ||
Kolejni właściciele | Czetwertyńscy, Syndykat Rolniczy | ||
Obecny właściciel | Prokuratura Wojskowa | ||
Położenie na mapie Białorusi | |||
53°41′08″N 23°50′17″E/53,685556 23,838056 | |||
|
Pałac Czetwertyńskich w Grodnie – zespół pałacowo-parkowy znajdujący się w Grodnie na Białorusi.
Historia
Budynek powstał w latach 70. XVIII wieku w ramach zakrojonego na szeroką skalę projektu zagospodarowania przedmieścia Grodna – Horodnicy. Pracami nadzorował Antoni Tyzenhauz, choć faktycznym właścicielem całego kompleksu horodnickiego był król Stanisław August Poniatowski. Według badaczy projektantem budowli był architekt królewski Giuseppe de Sacco[1]. Budynek przeznaczony był na siedzibę Królewskiej Akademii Medycznej, pierwszej uczelni wyższej na terenie obecnej Białorusi[1].
Po przeniesieniu akademii do Wilna budynek przeszedł w ręce książąt Czetwertyńskich, którzy odegrali znaczącą rolę na dworze królewskim.
W pamiętniku pisarza Teodora Tripplina, który odwiedził Grodno 28 lipca 1856 roku, znajdują się wspomnienia dotyczące pałacu[2]:
(...) dom księcia Czetwertyńskiego położony pomiędzy ogrodami na północnem przedmieściu, w czarującem miejscu, mieści w sobie kilka bardzo ładnych malowideł i kilkanaście starożytnych buław, buzdyganów, karabeli i rusznic. Jest to zdaje się jedyna galeryja obrazów i jedyne muzeum miasta.
W 1890 r. w pałacu urodził się grodzieński historyk Józef Jodkowski[3]. W budynku pałacowym mieszkał jego ojciec, Józef senior. Według wspomnień historyka Stanisława Kostelkowskiego w dworku mieścił się Syndykat Rolniczy[4].
Po II wojnie światowej w dawnym pałacu mieściła się siedziba komendanta wojskowego, który w latach 2000. wyprowadził się z budynku.
11 lutego 2010 roku Google umieścił w swoim logo przeglądarki wizerunek pałacu Czetwertyńskich w rocznicę narodzin Napoleona Ordy, autora akwareli z widokiem na budynek.
Architektura
Wygląd pałacu zmienił się stosunkowo niewiele w stosunku do oryginału. Budynek wykonany jest w stylu barokowym z wpływami klasycyzmu. W kompozycji uwydatnione są fasetowane boczne ryzality, przypominające wieże[1]. Wcześniej były one przykryte fasetowanymi kopułami. Po zachodniej stronie budynku znajdowała się szklarnia, łącząca pałac z nieistniejącym pałacem Tyzenhauza[1].
Pierwszą kondygnację fasady głównej zdobi boniowanie. Okna ryzalitów bocznych obramowane są prostymi listwami. Otwory okienne drugiej kondygnacji środkowej części pałacu ozdobione są bardziej skomplikowanymi listwami ze żłobieniami. Fasadę zdobią pilastry i lizeny. Pomiędzy ryzalitami znajduje się duża loggia. Na wyższych kondygnacjach „wież” po umieszczeniu w pałacu sowieckich organizacji wojskowych, wykonano militarystyczny dekor z flagami i pięcioramiennymi gwiazdami.
Wystrój wnętrza nie zachował się.
Przypisy
- ↑ a b c d Асноревский Е. Е. Гродно — столица, которая осталась, 2021 — ISBN 978-5-00-553791-1
- ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2024-05-07] (pol.).
- ↑ Śnieżko, Aleksander. Wydobył z ziemi gród, o którym nikt nie wiedział: wspomnienie o Józefie Jodkowskim, Białostockie Towarzystwo Naukowe, 2000.
- ↑ Stanisław Kościałkowski. Studia i szkice przygodne: z historii i z jej pogranicza z literaturą, Londyn: Społeczność Akademicka USB 1956.
Bibliografia
- Асноревский Е. Е. Гродно — столица, которая осталась, 2021 — ISBN 978-5-00-553791-1
- Строительство и архитектура Белоруссии», № 4, 1988 г., В. Калнин «Городница — городской ансамбль 18 века
Linki zewnętrzne
- Pałac Czetwertyńskich na portalu Radzima.org
- p
- d
- e
Obwód brzeski |
| ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Obwód grodzieński |
| ||||||
Obwód homelski |
| ||||||
Obwód miński |
| ||||||
miasto Mińsk |
| ||||||
Obwód mohylewski |
| ||||||
Obwód witebski |
|