Siarczan miedzi(II)

Siarczan miedzi(II)
model struktury krystalicznej model komórki elementarnej

kryształ CuSO
4
·5H
2
O
Nazewnictwo
Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
konst.

siarczan miedzi

addyt.

tetraoksydosiarczan(2−) miedzi(2+)

Inne nazwy i oznaczenia
półsyst.

siarczan miedzi(II)

Stocka

siarczan(VI) miedzi(II)

inne

daw. siarczan miedziowy; siny kamień, witriol miedzi, niebieski kamień

Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

CuSO4

Masa molowa

159,61 g/mol

Wygląd

bezwonny, biało-szary[1] lub biało-zielony, amorficzny proszek bądź romboedryczne kryształy (bezwodny), niebieskie trójskośne kryształy (pięciowodny)[2]

Minerały

chalkantyt

Identyfikacja
Numer CAS

7758-98-7
10257-54-2 (jednowodny)
7758-99-8 (pięciowodny)

PubChem

24462

DrugBank

DB06778

InChI
InChI=1S/Cu.H2O4S/c;1-5(2,3)4/h;(H2,1,2,3,4)/q+2;/p-2
InChIKey
ARUVKPQLZAKDPS-UHFFFAOYSA-L
Właściwości
Gęstość
3,60 g/cm³ (bezwodny)[2]; ciało stałe
2,286 g/cm³ (pięciowodny)[2]; ciało stałe
Rozpuszczalność w wodzie
22,0 g/100 g[2]
w innych rozpuszczalnikach
pięciowodny rozpuszcza się w metanolu i słabo w etanolu; bezwodny jest nierozpuszczalny w etanolu[2]
Temperatura rozkładu

560 °C (bezwodny)[2]
110 °C (pięciowodny)[2]

Budowa
Układ krystalograficzny

trójskośny[3]

Niebezpieczeństwa
Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2015-12-07]
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI[4]
Wykrzyknik Środowisko
Uwaga
Zwroty H

H302, H315, H319, H410

Zwroty P

P273, P305+P351+P338, P501[5]

Europejskie oznakowanie substancji
oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI[4]
Szkodliwy Groźny dla środowiska
Szkodliwy
(Xn)
Groźny dla
środowiska
(N)
Zwroty R

R22, R36/38, R50/53

Zwroty S

S2, S22, S60, S61

NFPA 704
Na podstawie
podanego źródła[6]
0
2
0
 
Temperatura zapłonu

niepalny

Temperatura samozapłonu

niepalny

Numer RTECS

GL8800000

Dawka śmiertelna

LD50 300 mg/kg (szczur, doustnie)[1][5]

Podobne związki
Inne aniony

CuSO
3

Inne kationy

Cu
2
SO
4
, MnSO
4
, NiSO
4

Podobne związki

siarczany

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons

Siarczan miedzi(II) (nazwa Stocka: siarczan(VI) miedzi(II), siarczan miedziowy), CuSO
4
nieorganiczny związek chemiczny, sól kwasu siarkowego i miedzi na II stopniu utlenienia. Pięciowodny siarczan miedzi(II) występuje naturalnie jako minerał chalkantyt.

Właściwości

Bezwodny CuSO
4

Bezwodny siarczan miedzi jest biały. W temperaturze pokojowej jest higroskopijną substancją o gęstości 3,6 g/cm³. Dobrze rozpuszcza się w wodzie, dając roztwór o odczynie lekko kwasowym (roztwór 5%: pH 3,7–4,5[7]).

Pentahydrat siarczanu miedzi CuSO
4
·5H
2
O
(nazywany dawniej witriolem miedzi lub sinym kamieniem) ma intensywnie niebieskie zabarwienie.

Pentahydrat pod wpływem ogrzewania w temperaturze 102 °C traci dwie cząsteczki wody, przechodząc w trihydratCuSO
4
·3H
2
O
(o gęstości 3,78 g/cm³) a następnie monohydrat. Ogrzany powyżej 197 °C staje się bezwodny[8].

Zastosowania

  • Jako fungicyd do konserwacji drewna.
  • Wykrywanie wody w alkoholu.
  • Jest głównym składnikiem kwaśnych kąpieli do elektrolitycznego miedziowania i kąpieli przeznaczonych do elektrolitycznego wytwarzania anod miedzianych.
  • Bywa używany przez chemików amatorów do „hodowli” kryształów.

Przypisy

  1. a b Copper sulfate, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 1760  (niem. • ang.).
  2. a b c d e f g Haynes 2014 ↓, s. 4–62.
  3. CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 95, Boca Raton: CRC Press, 2014, s. 4-62, ISBN 978-1-4822-0867-2  (ang.).
  4. a b Siarczan miedzi(II), [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2015-12-07]  (ang.).
  5. a b Siarczan miedzi(II) (nr 451657) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2015-12-07]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  6. Siarczan miedzi(II) (nr 451657) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2015-12-07]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  7. Copper sulfate. www.chemicalland21.com. [dostęp 2017-08-10]. (ang.).
  8. 35.10 Sole miedziowców z kwasami tlenowymi, [w:] AdamA. Bielański AdamA., Podstawy chemii nieorganicznej, Polskie Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 952, ISBN 83-01-06542-7  (pol.).

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

  • p
  • d
  • e
  • p
  • d
  • e
V03: Pozostałe środki lecznicze
V03AB – Odtrutki
V03AC – Czynniki wiążące żelazo
V03AE – Leki stosowane w leczeniu
hiperkaliemii i hiperfosfatemii
  • sulfonian polistyrenu
  • sewelamer
  • węglan lantanu
  • octan wapnia
  • węglan magnezu
  • cukrożelazowy tlenowodorotlenek
  • bezwodny octan wapnia
  • cytrynian żelaza(III)
  • patiromer wapnia
  • cyklokrzemian sodowo-cyrkonowy
V03AF – Leki zmniejszające toksyczność
leków przeciwnowotworowych
V03AG – Leki stosowane w hiperkalcemii
V03AH – Leki stosowane w hipoglikemii
V03AN – Gazy medyczne
V03AX – Inne produkty terapeutyczne
  • nalfurafina
  • kobicystat
  • difelikefalina
V03AZ – Leki hamujące
przewodzenie nerwowe
Kontrola autorytatywna (rodzaj indywiduum chemicznego):
  • LCCN: sh85032394
  • GND: 4166168-0
  • J9U: 987007562852605171