Chlorometyna

Chlorometyna
Nazewnictwo
Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
2-chloro-N-(2-chloroetylo)-N-metyloetanoamina
Inne nazwy i oznaczenia
2,2'-dichloro-N-metylodietyloamina, bis(2-chloroetylo)metyloamina, chlormetyna, mechloroetamina, nitrogranulogen, iperyt azotowy, łac. chlormethinum
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C5H11Cl2N

Masa molowa

156,05 g/mol

Wygląd

lotna ciecz o słabym zapachu śledzi[1]

Identyfikacja
Numer CAS

51-75-2
55-86-7 (chlorowodorek)

PubChem

4033

DrugBank

DB00888

SMILES
CN(CCCl)CCCl
InChI
InChI=1S/C5H11Cl2N/c1-8(4-2-6)5-3-7/h2-5H2,1H3
InChIKey
HAWPXGHAZFHHAD-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
Gęstość
1,118 g/cm³[2]; ciecz
Rozpuszczalność w wodzie
12 g/l[3][4]
Temperatura topnienia

−60 °C[2][3]

Temperatura wrzenia

87 °C (24 hPa)[1][2]

logP

0,91[1][2]

Zasadowość (pKb)

pKBH+ = 6,43[1]

Niebezpieczeństwa
Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2019-03-13]
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
Na podstawie podanej karty charakterystyki
Działanie żrące Czaszka i skrzyżowane piszczele Zagrożenie dla zdrowia
Niebezpieczeństwo
Zwroty H

H300, H314, H340, H350, H360D

Zwroty P

P201, P264, P280, P301+P310, P305+P351+P338, P310

Europejskie oznakowanie substancji
oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
Na podstawie podanej karty charakterystyki
Silnie toksyczny
Silnie
toksyczny
(T+)
Zwroty R

R45, R46, R61, R34, R27/28

Zwroty S

S?

Numer RTECS

IA1750000

Dawka śmiertelna

LD50 10 mg/kg (szczur, doustnie)[5]

Podobne związki
Podobne związki

iperyty azotowe i inne iperyty, np. iperyt siarkowy

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC

L01 AA05

Farmakokinetyka
Działanie

przeciwnowotworowe[4]

Okres półtrwania

15 min[4]

Metabolizm

komórkowy

Uwagi terapeutyczne
Drogi podawania

miejscowo, dożylnie, wewnątrzkawitarnie[4]

Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Chlorometyna, chlormetyna (łac. chlormethinum) – organiczny związek chemiczny z grupy iperytów azotowych; azotowy analog iperytu siarkowego. Jest związkiem macierzystym dla całej grupy cytostatyków o właściwościach alkilujących.

Był to pierwszy lek przeciwnowotworowy, zastosowany już w latach 40. Obecnie ze względu na bardzo dużą toksyczność[a] i działanie miejscowo drażniące praktycznie nie używa się go w onkologii. Jest niewygodny w użyciu (substancja sucha, wymagająca rozpuszczenia, co stwarza ryzyko poparzeń u personelu medycznego). Do najpopularniejszych pochodnych iperytu azotowego należą cyklofosfamid i ifosfamid, które są mniej toksyczne i lepiej tolerowane. Ponadto duża skuteczność doksorubicyny w leczeniu onkologicznym również przyczyniła się do stopniowego odejścia od chlorometyny. Do niedawna stosowano go w leczeniu ziarnicy złośliwej według schematu MOPP.

Preparaty: Mustargen (proszek do sporządzania roztworu do wstrzykiwań) i Valchlor (żel)[4].

Uwagi

  1. Jest zaliczony do cytostatyków o dużym ryzyku wywołania wymiotów[6]

Przypisy

  1. a b c d Mechlorethamine, [w:] PubChem, United States National Library of Medicine, CID: 4033  (ang.).
  2. a b c d N-Methyl-bis(2-chloroethyl)amine, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank, Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 570211 [dostęp 2019-03-13]  (niem. • ang.).
  3. a b Mechlorethamine, [w:] ChemIDplus, United States National Library of Medicine  (ang.).
  4. a b c d e Mechlorethamine, [w:] DrugBank, University of Alberta, DB00888  (ang.).
  5. Chlormetyna, chlorowodorek (nr 122564) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2019-03-13]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  6. Zapobieganie wymiotom po chemio- i radioterapii Zalecenia American Society of Clinical Oncology [online], Medycyna Praktyczna [dostęp 2019-03-13] . (artykuł na podstawie publikacji: R.J.R.J. Gralla R.J.R.J. i inni, Recommendations for the Use of Antiemetics: Evidence-Based, Clinical Practice Guidelines, „Journal of Clinical Oncology”, 17 (9), 1999, s. 2971–2994, DOI: 10.1200/JCO.1999.17.9.2971, PMID: 10561376 .

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

  • p
  • d
  • e
  • p
  • d
  • e
L01A – Leki alkilujące
L01AA – Analogi iperytu azotowego
L01AB – Estry kwasu sulfonowego
L01AC – Iminy etylenowe
L01AD – Pochodne nitrozomocznika
L01AG – Epitlenki
  • etoglucid
L01AX – Inne
L01B – Antymetabolity
L01BA – Analogi kwasu foliowego
L01BB – Analogi puryn
L01BC – Analogi pirymidyn
L01C – Alkaloidy roślinne i inne
związki pochodzenia naturalnego
L01CA – Alkaloidy Vinca i ich analogi
L01CB – Pochodne podofilotoksyny
L01CC – Pochodne kolchicyny
  • demekolcyna
L01CD – Taksany
L01CE – Inhibitory topoizomerazy 1
L01CX – Inne
L01D – Antybiotyki cytotoksyczne i
związki pochodne
L01DA – Aktynomycyny
L01DB – Antracykliny i
związki pochodne
L01DC – Inne
L01E – Inhibitory kinazy białkowej
L01EA – Inhibitory kinazy
tyrozynowej BCR-Abl
L01EB – Inhibitory kinazy
tyrozynowej receptora nabłonkowego
czynnika wzrostu (EGFR)
L01EC – Inhibitory kinazy
seroninowo-treoninowej B-Raf (BRAF)
L01ED – Inhibitory kinazy
chłoniaka anaplastycznego (ALK)
  • kryzotynib
  • cerytynib
  • alektynib
  • brygatynib
  • lorlatynib
L01EE – Inhibitory kinazy
aktywowanej mitogenami (MEK)
  • trametynib
  • kobimetynib
  • binimetynib
  • solumetynib
L01EF – Inhibitory kinaz
cyklino-zależnych (CDK)
L01EG – Inhibitory kinazy mTOR
L01EH – Inhibitory kinazy
receptora ludzkiego czynnika
wzrostu naskórka 2 (HER2)
L01EJ – Inhibitory kinazy
janusowej (JAK)
  • ruksolitynib
  • fedratynib
  • pakrytynib
  • momelotynib
L01EK – Inhibitory kinazy
receptora czynnika wzrostu
śródbłonka naczyniowego (VEGFR)
L01EL – Inhibitory kinazy
tyrozynowej Brutona (BTK)
  • ibrutynib
  • acalabrutynib
  • zanubrutynib
  • orelabrutynib
  • pirtobrutynib
L01EM – Inhibitory kinazy
3-fosfatydyloinozytolu (Pi3K)
  • idelalizyb
  • kopanlisyb
  • alpelisyb
  • duwelisyb
  • parsaklisyb
L01EN – Inhibitory kinazy tyrozynowej
receptora czynnika wzrostu fibroblastów (FGFR)
  • erdafitynib
  • pemigatynib
  • infigratynib
  • futibatynib
L01EX – Inne inhibitory
kinazy proteinowej
  • sunitynib
  • sorafenib
  • pazopanib
  • wandetanib
  • regorafenib
  • masytynib
  • kabozantynib
  • lenwatynib
  • nintedanib
  • midostauryna
  • kwizartynib
  • larotrektynib
  • gilterytynib
  • entrektynib
  • peksydartynib
  • erdafitynib
  • kapmatynib
  • awaprytynib
  • ripretynib
  • tepotynib
  • selperkatynib
  • pralsetynib
  • surufatynib
  • umbralisib
  • sitwatynib
  • kapiwasertyb
L01F – Przeciwciała monoklonalne
oraz przeciwciała
skoniugowane z cytostatykami
L01FA – Inhibitory CD20
L01FB – Inhibitory CD22
  • inotuzumab ozogamycyny
  • moksetumomab pasudotoksu
L01FC – Inhibitory CD38
  • daratumumab
  • izatuksymab
L01FD – Inhibitory HER2
  • trastuzumab
  • pertuzumab
  • trastuzumab emtanzyny
  • trastuzumab mafodotyny
  • trastuzumab duokarmazyny
  • margetuksimab
L01FE – Inhibitory EGFR
L01FF – Inhibitory PD–1/PD–L1
L01FG – Inhibitory PD–1/PD–L1
L01FX – Inne przeciwciała monoklonalne
oraz przeciwciała
skoniugowane z cytostatykami
  • edrekolomab
  • gemtuzumab ozogamycyny
  • katumaksomab
  • ipilimumab
  • brentuksymab wedotyny
  • dinutuksymab beta
  • blinatumomab
  • elotuzumab
  • mogamulizumab
  • olaratumab
  • bermekimab
  • tafasitamab
  • enfortumab wedotyny
  • polatuzumab wedotyny
  • belantamab mafodotyny
  • oportuzumab monatoksu
  • sacytuzumab gowitekanu
  • amiwantamab
  • sabatolimab
  • tremelimumab
  • naksitamab
  • lonkastuksymab tezyryny
  • tisotumab wedotin
  • teklistamab
  • mosunetuzumab
  • mirwetuksymab sorawtanzyny
  • epkorytamab
  • glofitamab
  • talkwetamab
L01FY – Połączenia przeciwciał monoklonalnych
oraz przeciwciał
skoniugowanych z cytostatykami
L01X – Pozostałe
leki przeciwnowotworowe
L01XA – Związki platyny
L01XB – Metylohydrazyny
L01XD – Środki stosowane w
terapii fotodynamicznej
L01XF – Retinoidy stosowane w
terapii przeciwnowotworowej
L01XG – Inhibitory proteasomu
L01XH – Inhibitory deacetylaz
histonów (HDAC)
L01XJ – Inhibitory szlaku Hedgehog
  • wismodegib
  • sonidegib
  • glasdegib
L01XK – Inhibitory polimeraz
poli-ADP-rybozy (PARP)
L01XL – Przeciwnowotworowa terapia
komórkowa lub genowa
  • sitimagene ceradenovec
  • talimogen laherparepwek
  • aksykabtagen cyloleucel
  • tisagenlecleucel
  • ciltakabtagen autoleucel
  • breksukabtagen autoleucel
  • idekabtagen wikleucel
  • lizokabtagen maraleucel
  • tabelekleucel
  • nadofaragen firadenowek
  • lifileucel
L01XX – Inne
L01XY – Połączenia leków
przeciwnowotworowych
Encyklopedia internetowa (rodzaj indywiduum chemicznego):