Don Ameche

Dominic Felix Ameche
Ilustracja
Ameche (1964)
Data i miejsce urodzenia

31 maja 1908
Kenosha

Data i miejsce śmierci

6 grudnia 1993
Scottsdale

Zawód

aktor

Lata aktywności

1935-1993

Multimedia w Wikimedia Commons

Dominic Felix Ameche (ur. 31 maja 1908 w Kenosha, zm. 6 grudnia 1993 w Scottsdale) – amerykański aktor filmowy.

Życiorys

Urodził się jako Dominic Felix Ameche w Kenosha (Wisconsin), syn Felixa Ameche, operatora saloonu oraz Barbary Hertle. Ojciec Ameche, pochodzący z Włoch, zmienił pisownię swojego imienia z „Amici” na „Ameche”, kiedy wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Ameche, jedno z ośmiorga dzieci – jego brat Jim Ameche stał się popularną osobowością radiową – studiował w Columbia Academy, rzymskokatolickiej szkole przygotowawczej w Dubuque (Iowa), przez cztery lata, zaczynając w wieku 14 lat. Następnie wstąpił do Columbia College (również w Dubuque), ale wyjechał w 1928 r., aby studiować prawo, uczęszczając na kursy na Uniwersytecie Marquette w Milwaukee, następnie na Uniwersytecie Georgetown w Waszyngtonie i wreszcie na Uniwersytecie Wisconsin w Madison. Nigdy nie otrzymał jednak dyplomu ukończenia uczelni.[1]

Chory na raka gruczołu krokowego zmarł w domu swego syna w Scottsdale w stanie Arizona mając 85 lat.

Kariera aktorska

Ameche występował w sztukach już w szkole średniej, a gdy był na Uniwersytecie Wisconsin, występował w teatrze w Madison. To zainteresowanie skłoniło go w 1929 r. do zmiany zainteresowań i kontynuowania zawodowej kariery aktorskiej. W tym samym roku (1929) dostał swoją pierwszą rolę na Broadwayu, jako kamerdyner w sztuce Jerry-for-Short. Jego wejście na scenę było jednak krótkotrwałe. Nie wrócił na deski Broadway aż do 1955 roku.[1]

Największą popularność przyniosły mu pod koniec życia role komediowe m.in. w takich filmach jak: Nieoczekiwana zmiana miejsc (1983), Kokon (1985) i jego kontynuacja Kokon: Powrót (1988). Za kreację w Kokonie otrzymał Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego.

Wybrana filmografia

W trakcie swej ponad 55-letniej kariery wystąpił łącznie w 95 produkcjach filmowych i telewizyjnych:[2]

  • Clive of India (1935) jako więzień w podziemiach
  • Piekło Dantego (1935) jako mężczyzna w Stoke-Hold
  • Ramona (1936) jako Alessandro
  • Zakochane kobiety (1936) jako dr Rudi Imre
  • Sins of Man (1936) w podwójnej roli: Karl Freyman/Mario Signarelli
  • One in a Million (1936) jako Bob Harris
  • W starym Chicago (1937) jako Jack O’Leary
  • Szalony chłopak (1938) jako Charlie Dwyer
  • Trzej muszkieterowie (1939) jako D’Artagnan
  • Północ (1939) jako Tibor Czerny/"Baron Czerny"
  • Historia Alexsandra Grahama Bella (1939) jako Alexander Graham Bell
  • Księżyc nad Miami (1941) jako Phil O’Neil
  • Niebiosa mogą zaczekać (1943) jako Henry Van Cleve
  • Śpij kochanie (1948) jako Richard W. Courtland
  • Prawo Burke’a (serial TV: 1963) jako Whitman Saunders
  • A gdyby wszczęli wojnę i nikt się nie stawił? (1970) jako płk Flanders
  • Nieoczekiwana zmiana miejsc (1983) jako Mortimer Duke
  • Kokon (1985) jako Arthur „Art” Selwyn
  • Kumple (1987) jako Art Riddle
  • Harry i Hendersonowie (1987) jako dr Wallace Wrightwood
  • Książę w Nowym Jorku (1988) jako żebrak Mortimer
  • Kokon: Powrót (1988) jako Arthur „Art” Selwyn
  • Fortuna kołem się toczy (1988) jako Gino
  • Oskar (1991) jako o. Clemente
  • Szalona rodzinka (1992) jako Harry Aldrich
  • Niezwykła podróż (1993) – Shadow (głos)
  • Corrina, Corrina (1994) jako dziadek Harry

Przypisy

  1. a b PatrickP. Bjork PatrickP., Ameche, Don (1908-1993), actor, American National Biography Online, Oxford University Press, luty 2000, DOI: 10.1093/anb/9780198606697.article.1803347 [dostęp 2022-03-20] .
  2. Don Ameche [online], IMDb [dostęp 2022-03-20] .

Linki zewnętrzne

  • Dominic Felix Ameche w bazie IMDb (ang.)
  • Dominic Felix Ameche w bazie Filmweb
  • p
  • d
  • e
1936–1939
1940–1959
1960–1979
1980–1999
2000–2019
2020–2039
  • p
  • d
  • e
1932-1959
1960-1989
1990-2009
2010-
Kontrola autorytatywna (osoba):
  • ISNI: 0000000063083529
  • VIAF: 272862
  • LCCN: n85129724
  • GND: 1019342188
  • BnF: 146595548
  • SUDOC: 088867323
  • NLA: 35466735
  • BNE: XX1649715
  • NTA: 100902189
  • BIBSYS: 98013413
  • PLWABN: 9810639903405606
  • NUKAT: n2011147871
  • J9U: 987007354014105171
  • CONOR: 21528931
  • KRNLK: KAC2020N1893
  • LIH: LNB:BfDN;=BQ
  • WorldCat: lccn-n85129724
Encyklopedia internetowa: