Sobota (wieś w województwie łódzkim)

Ten artykuł dotyczy polskiej wsi. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.
Sobota
wieś
Ilustracja
Dwór w Sobocie
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Powiat

łowicki

Gmina

Bielawy

Liczba ludności (2011)

471[2]

Strefa numeracyjna

46

Kod pocztowy

99-423[3]

Tablice rejestracyjne

ELC

SIMC

0724809

Położenie na mapie gminy Bielawy
Mapa konturowa gminy Bielawy, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Sobota”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „Sobota”
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Sobota”
Położenie na mapie powiatu łowickiego
Mapa konturowa powiatu łowickiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Sobota”
Ziemia52°06′56″N 19°41′34″E/52,115556 19,692778[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Historyczny herb Soboty

Sobota – wieś w województwie łódzkim, w powiecie łowickim, w gminie Bielawy. Od 1393 (lub według niektórych źródeł 1451) do 1870 prawa miejskie. W drugiej połowie XVI wieku jako prywatne miasto szlacheckie położone było w powiecie orłowskim województwa łęczyckiego[4]. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie skierniewickim.

Zabytki

Według rejestru zabytków NID[5] na listę zabytków wpisane są obiekty:

  • kościół parafialny pw. świętych Piotra i Pawła, 1518, XIX, nr rej.: 34 z 18.07.1962 oraz 117 z 24.08.1967
  • cmentarz rzymskokatolicki, nr rej.: 804 z 20.11.1991
  • kościół cmentarny pw. Przemienienia Pańskiego, drewniany, 1 poł. XVII, nr rej.: 871-VI-90 z 1946, 118-V-27 z 18.01.1962 oraz 118 z 24.08.1967
  • zespół dworski, XVI, 2 poł. XIX:
    • dwór „zameczek”[6] – w parku w Sobocie znajduje się renesansowy dwór murowany Zawiszów, przebudowany na neogotycki w latach międzywojennych. W 1985 w czasie badań archeologicznych w bryle dworu zidentyfikowano pozostałości sześciobocznej wieży o boku długości 4,5 m, opiętej narożnymi przyporami i zbudowanej z cegły gotyckiej. Jest to jedyny dotychczas zidentyfikowany fragment XV-wiecznego zamku, najprawdopodobniej rezydencji obronnej Doliwitów Sobockich. Rodzina ta była dość znacząca w wiekach XIV–XV, wywodzili się z niej dwaj wysocy urzędnicy: wojewoda łęczycki Jan i kasztelan łęczycki Tomasz. Najprawdopodobniej ten ostatni zajmujący wcześniej stanowisko miecznika, a potem sędziego łęczyckiego, podjął się budowy rodowego zamku.
    • park z aleją dojazdową, nr rej.: 616 z 24.08.1967 oraz 183 z 16.09.1978

inne:

Ludzie związani z Sobotą

  • Franciszek Wojda – polski rolnik, polityk, minister rolnictwa i dóbr państwowych w rządzie Jędrzeja Moraczewskiego
  • Artur Zawisza – działacz niepodległościowy, uczestnik powstania listopadowego

Galeria

  • Dwór "Zameczek"
    Dwór "Zameczek"
  • Dawna karczma z podcieniami
    Dawna karczma z podcieniami
  • Kościół cmentarny, XVII w.
  • Stalowy nagrobek
    Stalowy nagrobek
  • Uroczystość Bożego Ciała
    Uroczystość Bożego Ciała
  • Szczyt w kościele śś. Piotra i Pawła
    Szczyt w kościele śś. Piotra i Pawła

Przypisy

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 126054
  2. Ludność w miejscowościach statystycznych według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2017-07-03].
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1184 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
  4. Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
  5. NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie. [dostęp 2008-09-17].
  6. nr rej.: 615 z 24.08.1967

Bibliografia

  • Jan Salm, „Zameczek” w Sobocie – wstępne wyniki badań architektonicznych, ZNPŁ nr 553; Budownictwo, z. 42, rok 1991, s. 183-195.

Zobacz też

Linki zewnętrzne

  • Pałac (zamek) w Sobocie na stronie Zamki i Pałace województwa łódzkiego
  • Sobota 1 (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 953 .
  • p
  • d
  • e
Gmina Bielawy

Siedziba gminy: Bielawy

Wsie
Części wsi
  • Augustów
  • Besiekiery
  • Budy Łazińskie
  • Drogusza Leśna
  • Emilin
  • Feliksów
  • Gaj Duży
  • Górki
  • Karpina
  • Kolonia Gosławice-Młyn
  • Kolonia Kościuszki
  • Kolonia Narutowicza
  • Księże Górki
  • Leonów
  • Leśniewice
  • Łuby Bielawskie
  • Marywil Dolny
  • Mięciszew
  • Mroga
  • Nowy Anielin
  • Nowy Borów
  • Ostoja
  • Oszkowice Dworskie
  • Parcela
  • Piotrowice-Kolonia
  • Podgórze
  • Podstawy
  • Polesie
  • Przydatki (Bielawska Wieś)
  • Przydatki (Przezwiska)
  • Ptaszyn
  • Rulice-Gajówka
  • Sobocka Wieś-Parcela
  • Sobota-Parcela
  • Stary Anielin
  • Stary Borów
  • Stary Chruślin
  • Stenin
  • Stokosy
  • Szymanowice
  • Świdrowo
Kolonie wsi
  • Wojdówka
  • Wrzosy
Osada wsi
  • Łazinek
Kolonia
Części kolonii
  • Piaski Leśne
  • Piaski Zygmuntowskie
Osady
  • Borów
  • Psary
  • Sobota
  • Walewice
Osady leśne
  • Mroga
  • Stanisławów (SIMC 0724755)
  • Stanisławów (SIMC 1039240)

Herb gminy Bielawy

  • p
  • d
  • e
Powiat łowicki (1867–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1867–1954 i 1973–75)
  • Antoniew (1953–54)
  • Bąków (do 1953)
  • Bielawy (od 1870)
  • Bolimów (od 1870)
  • Chąśno (od 1953)
  • Dąbkowice (187?–1953)
  • Domaniewice (od 1933)
  • Głowno (od 1973)
  • Jamno (1953–54)
  • Jeziorko (do 1953)
  • Kiernozia ( od 1922)
  • Kocierzew Południowy (od 1973)
  • Kompina (do 1954)
  • Lubianków (do 1953)
  • Łowicz (od 1973)
  • Łyszkowice
  • Nieborów
  • Walewice (do 1870)
  • Zduny (od 1953)
Gromady
(1954–72)
  • Antoniew (1954–68)
  • Arkadia (1959–72)
  • Bąków Górny (1954–72)
  • Bednary (1954–72)
  • Bełchów (1954–72)
  • Bielawy (1954–72)
  • Bobrowniki (1954–59)
  • Bocheń (1956–59)
  • Boczki (1954–72)
  • Boczki Domaradzkie (1954–59)
  • Bolimów (1954–72)
  • Borów (1954–61)
  • Chąśno (1954–72)
  • Chruślin (1954–72)
  • Domaniewice (1954–72)
  • Emilianów (1961–69)
  • Głowno (1968–72)
  • Jamno (1954–72)
  • Kiernozia (1954–72)
  • Kocierzew (1954–72)
  • Kompina (1954–72)
  • Krępa (1954–68)
  • Kurabka (1954–58)
  • Lasocin (1954–59)
  • Lubianków (1954–68)
  • Łaźniki (1954–59)
  • Łyszkowice (1954–72)
  • Mastki (1954–68)
  • Mąkolice (1954–61)
  • Mysłaków (1954–59)
  • Mystkowice (1954–56)
  • Nieborów (1954–72)
  • Niedzieliska (1954–57)
  • Niedźwiada (1954–72)
  • Osiek (1954–59)
  • Oszkowice (1954–61)
  • Oszkowice (1970–72)
  • Otolice (1959–72)
  • Pilaszków (1954–59)
  • Popów (1954–59)
  • Popów k/Głowna (1954–72)
  • Psary (1954–56)
  • Pszczonów (1954–56 )
  • Sierakowice Prawe (1954 →)
  • Skaratki (1954–61)
  • Sobota (1954–72)
  • Stachlew (1954–57)
  • Stępów (1954–58)
  • Trzcianka (1954–59)
  • Waliszew (1956–59)
  • Wola Szydłowiecka (1954–58)
  • Zakulin (1954–59)
  • Zawady (1954–61)
  • Zduny (1954–72)
  • Złaków Kościelny (1954–72)
  • p
  • d
  • e
Miasta zdegradowane reformą carską z 1869–1870

Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich; (2) wytłuszczono miasta trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast (wyjątek: miasta połączone na równych prawach, które wytłuszczono); (4) gwiazdki odnoszą się do terytorialnych zmian administracyjnych: (*) – miasto restytuowane połączone z innym miastem (**) – miasto restytuowane włączone do innego miasta (***) – miasto nierestytuowane włączone do innego miasta (****) – miasto nierestytuowane włączone do innej wsi; (5) (#) – miasto zdegradowane w ramach korekty reformy (w 1883 i 1888); (6) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.

Źródła: Ukaz do rządzącego senatu z 1 (13) czerwca 1869, ogłoszony 1 (13 lipca) 1869. Listy miast poddanych do degradacji wydano w 20 postanowieniach między 29 października 1869 a 12 listopada 1870. Weszły one w życie: 13 stycznia 1870, 31 maja 1870, 28 sierpnia 1870, 13 października 1870 oraz 1 lutego 1871 (Stawiski).