Strażnica WOP Łeba

Strażnica w Łebie:

1. podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy morskiej.
2. graniczna jednostka organizacyjna polskiej straży granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 18 komendy odcinka Słupsk jako 90 strażnica WOP^[2] (Łeba)^[3]  o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego^[4]. Sformowane strażnice morskiego oddziału OP nie przystąpiły bezpośrednio do objęcia ochrony granicy morskiej. Odcinek dawnej granicy polsko-niemieckiej sprzed 1939 od Piaśnicy, aż do lewego styku z 4 Oddziałem OP ochraniany był przez radziecką straż graniczną wydzieloną ze składu wojsk marszałka Rokossowskiego. Pozostały odcinek granicy od rzeki Piaśnica, aż po granicę z ZSRR zabezpieczała Morska Milicja Obywatelska^[5].

Z dniem 2.04.47^[a] strażnica została przekazana do Gdańskiego oddziału WOP nr 12 i weszła w skład 19 komendy odcinka^[6].

Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic^[b]. Strażnica WOP Łeba I kategorii otrzymała numer 87^[8][9]. W1956 rozpoczęto numerować strażnice w systemie brygadowym. Strażnica Łeba otrzymała numer 14^[10]. Później miała nr 3^[11]. W 1964 strażnica WOP nr 4 Łeba uzyskała status strażnicy lądowej i zaliczona została do III kategorii^[12] .

15 sierpnia 1964 Graniczna Placówka Kontrolna Łeba oraz strażnice WOP: Łeba, Karwia, Biała Góra wraz z odcinkami przekazano do Kaszubskiej Brygady WOP^[13].

W 1976 , w wyniku zmian organizacyjnych w Wojskach Ochrony Pogranicza, podporządkowano z Kaszubskiej Brygady WOP w Gdańsku Bałtyckiej Brygadzie WOP w Koszalinie: GPK w Łebie, strażnicę WOP w Łebie i batalion WOP Lębork^[c][13].

Straż Graniczna:

Po rozwiązaniu w 1991 Wojsk Ochrony Pogranicza, strażnica Łeba weszła w podporządkowanie Bałtyckiego Oddziału Straży Granicznej^[14].

Z dniem 2 stycznia 2003 na bazie strażnicy utworzono Graniczną Placówkę Kontrolną w Łebie^[15].

Ochrona granicy

Dopiero w kwietniu 1946 strażnica zaczęła przyjmować pod ochronę wybrzeże morskie. W czerwcu pełniła służbę na swoim odcinku^[16].

Strażnice sąsiednie

• 89 strażnica WOP Rowy ⇔ 91 strażnica WOP Jackowo – 1946.

Komendanci/dowódcy strażnicy

• ppor. Józef Kamiński (był 10.1946)^[d]

Komendanci strażnicy SG:

• mjr SG Marek Lacher (1981-?)^[17]
• mjr SG Dariusz Łoszak (był w 2002)^[18].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
• Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Grzegorz Goryński: Morski Oddział Straży Granicznej im. płk. Karola Bacza w Gdańsku. W: Leszek Elas [patronat]: Straż Graniczna w dwudziestoleciu 1991-2011. Materiały poseminaryjne - Tom II. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2011. ISBN 978-83-909484-4-7.
• Ireneusz Bieniecki. Kaszubska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza w ochronie granicy morskiej. „Biuletyn 1/2005. Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej”, 2005. Koszalin. ISSN 1429-2505. 
• Julian Rymaszewski. Wpływ zmieniających się celów i metod szkolenia na ewolucję struktur organizacyjnych. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 1/02, 2002. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN 1429-2505. 
• Andrzej Skorek. Zabezpieczenie wybrzeża środkowego po II wojnie światowej. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 1/97, 1997. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN 1429-2505. 
• Archiwum Straży Granicznej, sygn. 217/143 k.120 -121. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946.
• ASGr.Historia Kaszubskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Gdańsk 1965.
• ASGr.Historia Bałtyckiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1960. Koszalin 1961
• Archiwum Straży Granicznej. Rozkazy personalne dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.