10. 7.

10. jul/juli/srpanj (10. 7.) je 191. dan godine po gregorijanskom kalendaru (192. u prijestupnoj godini). Do kraja godine ima još 174 dana.

Događaji

• 1584. — po nalogu španskog dvora ubijen je nizozemski princ od Oranža Vilem I Ćutljivi, borac protiv španske prevlasti i prvi nasledni namesnik (1581) Nizozemske.
• 1609. — u Minhenu je osnovana Katolička liga kao odgovor na osnivanje Protestantske unije (1608), što je pojačalo tenzije u Nemačkoj koje su dovele do izbijanja Tridesetogodišnjeg rata (1618-48) u centralnoj Evropi.
• 1774. — nakon šestogodišnjeg rata, Rusija i Turska sklopile su Kučuk-Kajnardžijski mir kojim je Turska izgubila Krim, prihvatila rusko-tursku granicu na Bugu i priznala Rusiji pokroviteljska prava nad Vlaškom i Moldavijom, kao i nad pravoslavnim podanicima u Turskoj.
• 1897. — u borbi za prevlast na području gornjeg Nila, francuske trupe zaposele su Fešoude (Kodok) u Sudanu, što je izazvalo ozbiljnu krizu u anglo-francuskim odnosima. Kompromisnim rešenjem 1899. godine, Francuska je dobila zapadni Sudan, a dolina Nila ostala je pod britanskom kontrolom.
• 1940. — napadom najmanje 70 nemačkih bombardera na ciljeve u južnom Velsu, u Drugom svetskom ratu počela je Bitka za Britaniju. Pobeda britanskog vazduhoplovstva u septembru prisilila je Nemce da definitivno odustanu od invazije na Veliku Britaniju.
• 1940. — francuska Narodna skupština poverila je vlast maršalu Anriju Petenu, koji je tokom Drugog sveskog rata predvodio kolaboracionističku vladu sa sedištem u Višiju.
• 1943. — anglo-američke trupe u Drugom svetskom ratu iskrcale su se na Siciliju.
• 1953. — sovjetski lider Nikita Hruščov smenio je ministra unutrašnjih poslova Lavrentija Beriju, bliskog Staljinovog saradnika i egzekutora u staljinističkim čistkama. Berija je kasnije uhapšen, osuđen na smrt i streljan.
• 1962. — iz Kejp Kaneverala lansiran je prvi američki telekomunikacioni satelit „Telstar“, koji je omogućio prenos TV programa preko Atlantskog okeana.
• 1973. — Bahami su stekla nezavisnost u okviru Britanskog Komonvelta, posle 190 godina britanske kolonijalne vladavine.
• 1976. — zbog pucanja ventila u hemijskoj fabrici „Ikmeza“ u blizini Milana, oblak hemijskih materija, među kojima i dioksina, teško je zagadio četiri opštine. Seveza, Meda, Dezio i Čezena. To je bila prva ekološka nesreća te vrste u Evropi.
• 1992. — američki sud osudio je bivšeg panamskog diktatora Manuela Norijegu na 40 godina zatvora jer je dozvolio krijumčarenje droge u Panami.
• 1994. — Leonid Kučma pobedio je na predsedničkim izborima u Ukrajini.
• 1995. — vojne vlasti oslobodile su iz šestogodišnjeg kućnog pritvora vođu burmanske opozicije i dobitnicu Nobelove nagrade za mir Aung San Su Chi.
• 1999. — šest afričkih vlada potpisalo je sporazum o prekidu vatre, čime je okončan građanski rat u Demokratskoj Republici Kongo. Sporazum je potpisan bez učešća pobunjeničkih grupa involviranih u sukobe.
• 2000. — u gomili smeća koja se srušila na sirotinjsko naselje, nazvano Obećana zemlja, u Manili (Filipini) stradalo je više od 200 ljudi.
• 2001. — crtež Leonarda da Vinčija prodat je u aukcijskoj kući Kristi's za rekornih 8,1 milion funti (11,4 miliona dolara).

.

Rođenja

• 1509. — Žan Kalvin, švajcarski teolog francuskog porekla.
• 1830. — Kamij Pisaro, francuski slikar i grafičar jedan od učesnika prve izložbe impresionista u Parizu 1874. U kasnoj fazi opredelio se za poentilizam Seraa i Sinjaka (u. 1903.).
• 1834. — Jan Neruda, češki pisac.
• 1856. — Nikola Tesla, naučnik i pronalazač.
• 1867. — Ante Tresić Pavičić, hrvatski književnik i političar (u. 1949.).
• 1871. — Marsel Prust, francuski pisac (u. 1922.).
• 1872. — Théodore Simon, francuski psiholog i ljekar (u. 1961.).
• 1895. — Karl Orf, nemački kompozitor.
• 1912. — Dušan "Duško" Popov, dvostruki je obavještajni agent tijekom Drugoga svjetskog rata (u. 1981.).
• 1915. — Saul Bellow, američki književnik (u. 2005.).
• 1921. — Jake LaMotta, američki umirovljeni boksač i komedijaš.
• 1934. — Alfred Biolek, njemački showmaster.
• 1941. — Stephen Jay Gould, američki paleontolog, evolucionarni biolog, i povjesničar znanosti (u. 2002.).
• 1943. — Nasr Hamid Abu Zaid, egipatski mislilac.
• 1943. — Arthur Ashe, bio je profesionalni teniser iz Sjedinjenih Američkih Država (u. 1993.).
• 1951. — Tanja Torbarina, hrvatska novinarka.
• 1954. — Neil Tennant, britanski muzičar.
• 1972. — Damir Krznar, bivši hrvatski nogometaš i nogometni trener.
• 1975. — Mina Lazarević, srpska glumica.
• 1976. — Lars Ricken, njemački nogometaš.
• 1976. — Edmílson, bivši brazilski nogometaš.
• 1985. — Mario Gómez, njemački nogometaš.
• 1989. — Kai Häfner, njemački rukometaš.
• 1990. — Marie-Laurence Jungfleisch, njemačka atletičarka, francuskog podrijetla.
• 1993. — Jiří Veselý, češki teniser.

.

Smrti

• 138. — rimski car Hadrijan.
• 649. — Car Taizong, suosnivač kineske dinastije Tang.
• 1099. — španski nacionalni junak El Sid, legendarna ličnost španske epske poezije, glavni lik Kornejeve tragedije „Sid“ i Masneove opere.
• 1806. — George Stubbs, engleski slikar (r. 1724.).
• 1851. — Louis Daguerre, francuski izumitelj i fotograf (r. 1787.).
• 1927. — Louise Abbéma, francuska slikarka.
• 1983. — Natko Katičić, hrvatski pravnik.
• 2010. — Božidar Orešković, hrvatski kazališni, televizijski i filmski glumac (* 1942.).

.

Praznici i dani sećanja

.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar