14. 5.

14. maj/svibanj (14. 5.) je 134. dan godine po gregorijanskom kalendaru (135. u prijestupnoj godini). Do kraja godine ima još 231 dana.

Događaji

• 1610. — Verski fanatik ubio u Parizu francuskog kralja Anrija IV, prvog monarha iz dinastije Burbona.
• 1643. — Na francuski presto došao četvorogodišnji Luj XIV nakon smrti oca Luja XIII. Regentkinja je bila njegova majka Ana Austrijska, ali je stvarnu vlast imao kardinal Mazaren.
• 1796. — Engleski lekar Edvard Džener uspešno vakcinisao protiv velikih boginja jednog osmogodišnjeg dečaka i označio početak moderne imunologije.
• 1811. — Paragvaj proglasio nezavisnost od Španije.
• 1900. — U Parizu otvorene druge moderne Olimpijske igre, na kojima su prvi put učestvovale žene.
• 1940. — Drugi svetski rat: Tokom pregovora o predaji holandske vojske, nemački bombarderi razorili su dve trećine Roterdama. Poginulo je oko hiljadu ljudi, a 80.000 je ostalo bez kuća.
• 1948. — Proglašena Država Izrael.
• 1955. — U Varšavi potpisan ugovor o osnivanju Varšavskog pakta.
• 1968. — Komunistička vlada u Čehoslovačkoj na čelu sa Aleksandrom Dubčekom objavila početak širokih društvenih reformi, poznatih kao „Praško proleće“.
• 1973. — Lansirana prva američka vasionska laboratorija „Skajlab I“.
• 1978. – Probijen tunel Učka, 5062 m dug cestovni tunel kroz masiv Ćićarije i Učke, najduži cestovni tunel u Jugoslaviji do izgradnje Karavanki.
• 1989. — Vođa peronista Karlos Menem postao predsednik Argentine, pobedivši na izborima kandidata vladajuće Radikalne partije Eduarda Angelosa.
• 1991. — Samoubistvo je izvršila Đang Ćing, udovica kineskog lidera Mao Cedunga, jedan od vođa „Kulturne revolucije“.
• 1992. — Glavnoj ulici u Beogradu, ulici Maršala Tita, posle 47 godina promenjen je naziv u Ulicu srpskih vladara.
• 1999. — U vazdušnim udarima NATO na SR Jugoslaviju pogođena kolona izbeglica kod sela Koriša na Kosovu. Poginulo je 87 osoba, među kojima je najveći broj dece.
• 2001. —.
  • Savet NATO odobrio povratak jugoslovenske vojske i policije u sektor B Zone kopnene bezbednosti na administrativnoj granici između Kosova i Srbije, počev od 24. maja.
  • Lider koalicije desnog centra Silvio Berluskoni pobedio na parlamentarnim izborima u Italiji i potom formirao 59. italijansku vladu od 1945.
• 2002. — Na donatorskoj konferenciji u Njujorku, koju su pokrenule UN za prikupljanje pomoći za obnovu Srebrenice, koja je tokom rata u BiH bila enklava pod zaštitom UN, obećano 5,2 miliona dolara za obnovu tog grada.
• 2003. —.
  • Pred Tribunalom u Hagu počelo je suđenje grupi bivših oficira snaga bosanskih Srba, Vidoju Blagojeviću, Draganu Obrenoviću, Draganu Jokiću, optuženih za zločine u Srebrenici u julu 1995.
  • Irački zvaničnici saopštili da je iz masovnih grobnica u toj zemlji otkopano preko 2.200 tela, žrtava režima Sadama Huseina.
  • Alžirska vojska oslobodila 17 evropskih turista, koje su oteli islamski militanti i držali ih dva meseca u Sahari.
  • Posle blizu četrdeset godina planiranja i debata, otpočeli podzemni radovi na zaštiti Venecije od tonjenja.

.

Rođenja

• 1316. — Rođen Karlo IV Luksemburški, kralj Češke i rimsko-nemački car.
• 1666. — Carlo Emanuele II, kralj Sardinije.
• 1666. — Vittorio Amadeo II, kralj Sicilije.
• 1868. — Magnus Hirschfeld, njemački istraživač seksualnosti.
• 1922. — Franjo Tuđman, prvi hrvatski predsjednik († 1999.).
• 1943. — Jack Bruce, škotski glazbenik, skladatelj i pjevač († 2014.).
• 1944. — George Lucas, američki filmski režiser.
• 1952. — Robert Zemeckis, američki filmski redatelj, producent i scenarist.
• 1956. — Refik Memišević, srpski i jugoslavenski rvač. Poznat je kao prvak sveta u rvanju grčko-rimskim stilom i osvajač srebrne medalje na Olimpijskim igrama u Los Anđelesu († 2004.).
• 1961. — Tim Roth, engleski glumac.
• 1969. — Cate Blanchett, australska glumica.
• 1970. — Muhamed Konjić, bivši bosansko-hercegovački nogometaš te prvi kapetan reprezentacije BiH.
• 1973. — Giuliano Đanić, hrvatski pjevač rock i pop glazbe iz Splita.
• 1980. — Zdeněk Grygera, bivši češki nogometaš.
• 1982. — Anders Eggert, danski rukometaš.
• 1983. — Uroš Slokar, slovenski košarkaš.
• 1984. — Mark Zuckerberg, američki programer i poduzetnik, kreator Facebooka

.

Smrti

• 1610. — Henry IV., francuski kralj (* 1553.).
• 1912. — Azgust Strindberg, švedski pisac.
• 1932. — Čedomilj Mijatović, srpski političar, istoričar i ekonomist, član SKA. (*1842.).
• 1935. — Magnus Hirschfeld, nemački lekar i seksolog.
• 1940. — Ema Goldman, litvanska anarhistkinja (*1869.).
• 1954. — Hajnc Guderijan, nemački general i jedan od tvoraca taktike blickriga. (*1888.).
• 1974. — Ljubo Babić, hrvatski slikar, povjesničar umjetnosti i likovni pedagog (* 1890.).
• 1988. — Willem Drees, nizozemski političar (* 1886.).
• 1991. — Aladar Gerevich, mađarski mačevalac, 7-struki Olimpijski pobjednik na šest uzastopnih Olimpijskih igara (* 1910.).
• 1998. — Frenk Sinatra, američki pevač i filmski glumac.

.

Blagdani/Praznici

• Srpska pravoslavna crkva slavi:.
  • Svetog proroka Jeremiju.
  • Prepodobnog mučenika Akakija Papučara.
  • Prepodobnog Pafnutija Borovskog.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar