5. 8.

5. kolovoz/august/avgust (5. 8.) je 217. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (218. u prestupnoj godini) Do kraja godine ima još 148 dana.

Događaji

• 1583. — Hemfri Gilbert osnovao prvu englesku koloniju u Severnoj Americi, u Sent Džonu na Njufaundlendu.
• 1716. — austrijski princ Eugen Savojski sa armijom od 40.000 vojnika u bici kod Petrovaradina naneo težak poraz turskoj vojsci od 150.000 ljudi pod komandom Darnada Ali Paše. U bici poginulo oko 30.000 turskih vojnika. Godinu dana kasnije Eugen Savojski osvojio Beograd, koji je ostao pod austrijskom vlašću do 1739.
• 1914. — Crna Gora objavila rat Austro-Ugarskoj.
• 1914. — Kuba, Meksiko, Urugvaj i Argentina proglasile neutralnost u Prvom svetskom ratu.
• 1914. — prvi električni saobraćajni signali za regulisanje različitih saobraćajnih pravaca postavljeni u aveniji Euklid i Istočnoj 105. ulici u Klivlendu, u američkoj državi Ohajo.
• 1915. — Nemci u Prvom svetskom ratu okupirali poljsku prestonicu Varšavu.
• 1940. — Letonija ušla u sastav SSSR pod nazivom Letonska Sovjetska Socijalistička Republika.
• 1943. — plotunima iz 222 artiljerijska oružja u Moskvi su, u Drugom svetskom ratu, obeležene pobede nad nemačkim trupama na Istočnom frontu. Sovjetska armija oslobodila gradove Orel i Bjelgorod.
• 1949. — u zemljotresu jačine 6,7 stepeni Rihterove skale u Ekvadoru poginulo oko 6.000 ljudi, a oko 100.000 ostalo bez domova.
• 1960. — Gornja Volta stekla nezavisnost od Francuske.
• 1963. — SSSR, SAD i Velika Britanija potpisali u Moskvi sporazum o zabrani nuklearnih proba.
• 1974. — predsednik SAD Ričard Nikson priznao da je učestvovao u prikrivanju afere „Votergejt“ i blokiranju istrage o upadu u sedište Demokratske stranke u poslovnom centru „Votergejt“. Podneo ostavku 9. avgusta.
• 1994. — avioni NATO bombardovali položaje bosanskih Srba oko Sarajeva, pošto su pripadnici Vojske Republike Srpske uzeli deo naoružanja iz skladišta mirovnih snaga UN na planini Igman.
• 1995. — SAD i Vijetnam uspostavili diplomatske odnose posle višedecenijskog neprijateljstva i založili se za unapređenje međusobne saradnje.
• 1995. — U operaciji "Oluja" oslobođen grad Knin, koji je bio snažno uporište pobunjenih Srba.
• 2001. — talibanska vlada u Avganistanu zatvorila osam stranih humanitarnih radnika pod optužbom da su širili hrišćanstvo među muslimanima.

.

Rođenja

• 1802. — Niels Henrik Abel, norveški matematičar. Dao je značajne radove u teoriji realnih i komleksnih funkcija, posebno u opštoj teoriji integrala algebarskih funkcija i teoriji stepenih redova, razvio teoriju eliptičnih funkcija i teoriju rešavanja algebarskih jednačina višeg stepena. Nezavisno od drugih postavio osnove teorije integralnih jednačina (u. 1829.).
• 1813. — Ivar Aasen, norveški pisac (u. 1896.).
• 1844. — rođen ruski slikar Ilja Jefimovič Rjepin, glavni predstavnik realizma u ruskom slikarstvu. Izvršio velik uticaj na umetnike svog vremena, a sovjetski socijalistički realisti smatrali ga svojim uzorom (u. 1930.).
• 1850. — rođen francuski pisac Gi de Mopasan, jedan od najznačajnijih autora kratka forma, književnakratke forme. Objavio oko 300 pripovedaka od kojih se velik broj smatra remek-delima svetske književnosti.
• 1930. — Nil Armstrong (Neil Armstrong), prvi čovek koji je kročio na Mesec 20. jula 1969.
• 1906. — rođen Džon Hjuston, jedan od najpoznatijih američkih filmskih reditelja.
• 1964. — Zoran Sretenović, bivši srpski i jugoslovenski košarkaš i košarkaški trener.
• 1968. — Colin McRae, bivši škotski reli-vozač i sin poznatog vozača reli utrka Jimmy McRaea (u. 2007.).
• 1968. — Marine Le Pen, francuska političarka.
• 1970. — Konstantin Yeryomenko (Eremenko), bivši ruski malonogometaš (u. 2010.).
• 1975. — Vladimir Petrić, bivši srpski rukometaš i reprezentativac.
• 1977. — Gordan Kičić, srpski glumac.
• 1985. — Nikša Dobud, hrvatski vaterpolista.
• 1986. — Kathrin Zettel, austrijska alpska skijašica.

.

Smrti

• 1895. — Friedrich Engels, njemački sociolog, filozof i revolucionar (r. 1820.).
• 1923. — Vatroslav Jagić, hrvatski jezikoslovac (r. 1838.).
• 1940. — Frederick Albert Cook, američki istraživač i pisac.
• 1962. — američka filmska glumica Merilin Monro izvršila samoubistvo u 36. godini.
• 1965. — Boško Simonović, jugoslovenski nogometaš, nogometni trener izbornik, funkcioner i nogometni sudija i novinar (r. 1944.).
• 1971. — Royal Rife, američki znanstvenik i liječnik, rodonačelnik bioelektrične medicine i izumitelj frekventne mašine i terapije s kojom se liječi kancer (* 1888.).
• 1984. — umro britanski pozorišni i filmski glumac Ričard Barton. U jugoslovenskom filmu „Sutjeska“ igrao Josipa Broza Tita.
• 1991. — Mario Mikulić, bosanskohercegovački slikar (r. 1924.).
• 1998. — umro bugarski komunistički lider Todor Živkov, sekretar Komunističke partije Bugarske od 1954., šef države od 1971. do 1989., kada su ga reformisti u Komunističkoj partiji prisilili da podnese ostavku.
• 2000. — umro britanski glumac Alek Ginis, dobitnik „Oskara“ za film „Most na reci Kvaj“ 1957. i „Oskara“ za ukupan doprinos filmskoj umetnosti 1980. (r. 1914.).

.

Praznici i dani sećanja

5. 8. na Wikimedijinoj ostavi

• U Hrvatskoj: Dan pobjede i domovinske zahvalnosti.

.

Vanjske veze

• http://www.b92.net/news/indexs.php?start=40&order=hrono&dd=05&mm=8&yyyy=2003.

.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar