17. 1.

17. januar/siječanj (17. 1.) je 17. dan godine po gregorijanskom kalendaru. Do kraja godine ima još 348 dana (349 u prijestupnoj godini).

Događaji

• 1377. — papa Grgur XI obnovio je papsko sedište u Rimu i time okončao avinjonsko „zatočeništvo“ rimskih papa. Sedište papa bilo je premešteno u Avinjon 1309. nakon poraza Bonifacija VIII u sukobu s franačkim kraljem Filipom IV Lepim.
• 1562. — stupio je na snagu edikt iz Sen Žermena (Januarski edikt) kojim su priznati hugenoti (protestanti) u Francuskoj. Istog dana, vođe katolika, vojvoda od Giza i kardinal od Lorene, formirali su uniju (kasnije Sveta liga) koja će blokirati primenu edikta i izazvati verske ratove koji su, uz povremene prekide 36 godina razarali Francusku. Ratovi su prekinuti Nantskim ediktom koji je 1598. izdao Anri IV.
• 1773. — engleski moreplovac Džejms Kuk je brodom „Rezolušn“ prvi prešao Antarktički krug.
• 1919. — poljski kompozitor Ignaci Jan Paderevski, pijanista svetskog glasa, postao je prvi premijer republike Poljske, uspostavljene posle završetka Prvog svetskog rata..
• 1945. — sovjetske trupe i Poljske patriotske snage su u Drugom svetskom ratu oslobodile Varšavu, više od pet godina nakon pada glavnog grada Poljske u ruke nemačkih nacista.
• 1959. — Senegal i Francuski Sudan doneli su odluku o formiranju federalne države pod nazivom Republika Mali. Odluka je stupila na snagu u aprilu.
• 1961. — ubijen je kongoanski državnik Patris Lumumba, bivši premijer Konga, tvorac nezavisnosti zemlje, simbol borbe protiv kolonijalizma i heroj „crne Afrike“. Protivustavno je smenjen s položaja premijera 5. septembra 1960, a 1. decembra uhvatili su ga vojnici generala Mobutua i prebacili u Katangu, gde je pod nerazjašnjenim okolnostima ubijen.
• 1966. — u sudaru iznad Španije američkog bombardera „B-52“ i španskog aviona za snabdevanje gorivom poginulo je osam ljudi, a bombarder je bio prinuđen da u Atlantski okean baci hidrogensku bombu, koja nije eksplodirala.
• 1991. — SAD i zapadni saveznici izveli su u Zalivskom ratu drugi i treći talas masovnog bombardovanja ciljeva u Iraku i Kuvajtu; tri iračke rakete „skad“ eksplodirale su u Tel Avivu.
• 1995. — u zemljotresu koji je pogodio šire područje japanskog grada Kobe poginulo je više od 6.400 ljudi, a materijalna šteta je procenjena na 85,5 milijardi dolara.
• 1997. — u Dablinu je sud proglasio prvi razvod braka u istoriji Irske, na osnovu zakona odobrenog na referendumu, čemu se žestoko protivila rimokatolička crkva.
• 2000. — u Centru bezbednosti u Cetinju registrovana je Crnogorska pravoslavna crkva.
• 2002. — u erupciji vulkana Njiragongo u Demokratskoj Republici Kongo razoreni su grad Goma i okolna sela, život je izgubilo više od 100 ljudi, a desetne hiljada ostalo je bez svojih domova.
• 2003. — Bugarska vlada ukinula je sankcije protiv SR Jugoslavije uvedene 1998. ali su ostala zamrznuta sredstva koja pripadaju bivšem predsednika SRJ Slobodanu Miloševiću, njegovoj porodici i osmorici bivših visokih funkcionera.

.

Rođenja

• 1504. — Pio V, rimski papa 1566-1572.
• 1600. — Pedro Kalderon de la Barka jedan od najvećih španskih dramatičara.
• 1706. — Bendžamin Frenklin, američki naučnik i političar.
• 1732. — Stanislav II Ponjatovski, posljednji poljski kralj.
• 1749. — Vittorio Alfieri, talijanski pjesnik i dramatičar.
• 1860. — Anton Pavlovič Čehov, ruski književnik i dramatičar.
• 1860. — Douglas Hyde, irski pjesnik.
• 1863. — Dejvid Lojd Džordž, engleski državnik.
• 1868. — Louis Couturat, francuski matematičar, filozof i lingvista († 1914.).
• 1899. — Al Capone, američki gangster.
• 1927. — Eartha Kitt, američka pjevačica.
• 1928. — Jean Barraqué, francuski kompozitor.
• 1931. — James Earl Jones, američki filmski i kazališni glumac.
• 1933. — Dalida, francusko-talijanska pjevačica i glumica.
• 1942. — Kasius Klej, američki bokser († 2016)
• 1944. — Françoise Hardy, francuska pjevačica i glumica.
• 1958. — Mile Isaković, jugoslovenski i srpski rukometni reprezentativac.
• 1962. — Jim Carrey, kanadski-američki komičar i glumac.
• 1967. — Branimir Popović, crnogorski pozorišni, televizijski i filmski glumac.
• 1971. — Kid Rock, američki rock-muzičar.
• 1977. — Mladen Bojinović, srpski rukometaš.
• 1978. — Josip Sesar, hrvatski profesionalni košarkaš.
• 1980. — Zooey Deschanel, američka glumica, muzičarka i kantautorica.
• 1990. — Tomislav Zubčić, hrvatski profesionalni košarkaš.

.

Smrti

• 1617. — Faust Vrančić, izumitelj i jezikoslovac (r. 1551.).
• 1874. — braća Čang i Eng, najpoznatiji sijamski blizanci.
• 1877. — Sofija Jelačić (Stockau), hrvatska grofica i supruga Josipa Jelačića (r. 1834.).
• 1964. — Đorđe Andrejević Kun, srpski slikar i grafičar.
• 1964. — T. H. White, engleski pisac.
• 1987. — Jozo Penava, bosanskohercegovački producent, skladatelj, aranžer, vokalni i instrumentalni interpretator (r. 1909.).
• 2005. — Virginia Mayo, glumica.
• 2006. — Dragan Lukić, srpski dečji pisac (* 1928.)
• 2009. — Tomislav Crnković, bivši hrvatski nogometaš (* 1929.)

.

Praznici i dani sećanja

• Srpska pravoslavna crkva slavi:.
  • Sabor svetih Sedamdeset apostola.
  • Jevstatija, arhiepiskopa srpskog.
  • Evnuha carice Kandakije.
  • Prepodobnomučenika Onufrija Hilandarca).
  • Sabor 70 Svetih apostola; Sveti Jevstatije Srpski.

.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar