Pałac Selderów we Wrocławiu

Pałac Selderów we Wrocławiu

nr rej. K/19 z 14.02.1959 oraz A/4023/61 z 25.01.1962[1]
Pałac Selderów we Wrocławiu po remoncie
Państwo	Polska
Miejscowość	Wrocław
Adres	Kazimierza Wielkiego 45[a][1]
Typ budynku	budynek biurowy
Styl architektoniczny	barok
Powierzchnia użytkowa	2400 m²
Ważniejsze przebudowy	1730, k. XVIII w, 1863, 1939, 1960-1962, 2007-2013
Kolejni właściciele	von Selder
Obecny właściciel	Dolnośląska Izba Lekarska
Położenie na mapie Polski Pałac Selderów we Wrocławiu
51,107444°N 17,030722°E/51,107444 17,030722
Multimedia w Wikimedia Commons

Pałac Selderów – dawny pałac miejski znajdujący się na rogu ulicy Kazimierza Wielkiego 45 i ulicy św. Doroty we Wrocławiu.

Historia pałacu

Pierwszy, trzykondygnacyjny, jednotraktowy narożny budynek na działce został wzniesiony w średniowieczu; jego gotyckie pozostałości znajdują się w części piwnicznej obecnego budynku. Na XVI wiecznych planach, głównie na planie Barthela Weihnera, z tego okresu, widoczny jest budynek z dachem kalenicowym zwróconym ku ulicy^[b]. Po 1708 roku posesje wraz z budynkiem zakupiła austriacka rodzina szlachecka von Selder: w 1726 roku należała do Marii Clary von Selder^[2]. Około 1730 roku dokonano gruntownej przebudowy budynku^[3] lub jego ponownego wzniesienia z wykorzystaniem wcześniejszych murów^[4]. Powstały wówczas trzykondygnacyjny, trójskrzydłowy, dwutraktowy budynek, wzniesiony na planie litery "C" posiadał dodatkowo jednotraktową oficynę tylną oraz dwukondygnacyjne wschodnie skrzydło^[5].

Pod koniec XVIII wieku, prawdopodobnie za sprawą ówczesnej właścicielki Marii Clary von Selder, rozbudowano skrzydło wschodnie oraz uformowano barokowy dwukondygnacyjny szczyt. W osi centralnej pięcioosiowej elewacji pałacu znajdował się boniowany portal. Część parterowa fasady była boniowana. Pierwszą kondygnację od parteru oddzielał gzyms. Nad nim, prostokątne okna na kolejnych dwóch kondygnacjach, oddzielały koryncko-kompozytowe pilastry w wielkim porządku, zdwojonymi po bokach osi środkowej i na narożniku północno-wschodnim. Pilastry podtrzymują wysunięty gzyms koronujący. W części środkowej umieszczony został szczyt ze spływami z lukarną pomiędzy parą lizen. Elewacja od strony ul. św. Doroty jest dziwięcioosiowa i podzielona została pasami tynku ze skromnym portalem^[4][5].

W budynku, w części piwnicznej i parterowej zachowały się sklepienia kolebkowe z lunetami^[4]. Do zachodniej części tylnej elewacji dobudowano wówczas czterobiegową klatkę schodową połączoną z otwartymi drewnianymi galeriami łączącymi dom frontowy z oficynami^[5].

W 1863 podniesiono skrzydło boczne o jedną kondygnację^[5][3], a w części parterowej od strony frontowej wykonano dwie duże witryny. W 1939 odnowiono elewację budynku.

Po 1945

Podczas działań wojennych w 1945 roku budynek nieznacznie uległ uszkodzeniu. W latach 1958-1960^[6] lub 1960–1962^[5] dokonano gruntownego remontu, głównie pomieszczeń wewnątrz budynku, przystosowując pałac do funkcji biurowej^[5]. Autorami adaptacji i remontu budynku byli Edmund Małachowicz i Jerzy Misiewicz^[6]. Wybudowano nową klatkę schodową likwidując galerie wokół dziedzińca^[5]. W budynku swoją siedzibę ma Dolnośląska Izba Lekarska a pałac Selderów znany był jako Dom Lekarza. W latach 2007–2013 wykonano kolejny remont budynku; odnowiono elewację, zakryto dachem patio na dziedzińcu oraz odnowiono pomieszczenia, w których prócz dotychczasowego najemcy swoją siedzibę ma Sąd Lekarski i Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej^[7]. Przebudowę kamienicy zaprojektowało biuro Mazur Arquitectos & Ingenieros Asociados. Podczas prac remontowych odkryto na tyłach budynku ponad 500 letni piec, brukowaną posadzkę łaźni i ogromną latrynę^[8].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011.
• Olgierd Czerner: Rynek wrocławski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1976.
• Jan Harasimowicza (red.): Atlas architektury Wrocławia t.II. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1998.
• Wojciech Brzezowski: Dom mieszkalny we Wrocławiu w okresie baroku. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2005.
• Edmund Małachowicz: Stare miasto we Wrocławiu. Wrocław: PWN, 1985. ISBN 83-01-03996-5.